Πριν λίγες ημέρες με οριακή πλειοψηφία και μεγάλο διχασμό στους επιστήμονες, αλλά και στην κοινή γνώμη ψηφίστηκε και  στην Αγγλία ο νόμος περί υποβοηθούμενης αυτοκτονίας.

Όταν μιλάμε για υποβοηθούμενη αυτοκτονία στην ουσία καταργούμε οι ίδιοι το αναφαίρετο δικαίωμα της ζωής, που δεν είναι φυσιολογικό να το στερήσουμε από τον εαυτό μας, όποια και αν είναι η κατάστασή μας.

Βέβαια υπάρχουν κάποιοι έωλοι όροι, όπως ότι η υποβοηθούμενη αυτοκτονία ισχύει  για ενήλικες, που έχουν διαγνωστεί με λιγότερο από έξι μήνες ζωής και έχουν σώας τας φρένας, και οι οποίοι μπορούν να αποφασίσουν να τερματίσουν τη ζωή τους με ιατρική βοήθεια.

Ωστόσο αυτό δεν αναιρεί σε καμία περίπτωση το παράλογο και το τραγικό της αυτοκτονίας. Και επί πλέον, πόσες και πόσες ιατρικές διαγνώσεις, οι οποίες ενέχουν αποκλειστικά το ανθρώπινο στοιχείο, έχουν “πέσει” έξω και οι ασθενείς, για τους οποίους προέβλεψαν το άμεσο τέλος τους επέζησαν για σειρά ετών.

Η πρακτική της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας είναι  δυνατόν να οδηγήσει τον ιατρό από εγγυητή και θεματοφύλακα της ανθρώπινης ζωής, σε κριτή της ζωής των ανθρώπων και σε… δήμιο.

Κατά την υποβοηθούμενη αυτοκτονία παρέχονται μέσα, εν γνώσει ότι ο δέκτης σχεδιάζει να τα χρησιμοποιήσει για τερματισμό της ζωής του. Η υποβοηθούμενη από ιατρό αυτοκτονία αναφέρεται στην παροχή φαρμάκων ή άλλων παρεμβάσεων, εν γνώσει του πως ο ασθενής θα τα χρησιμοποιήσει για νά βάλει τέρμα στη ζωή του.

Πρόκειται, δηλαδή, για την πρόκληση ανώδυνου (σωματικά και ψυχικά) θανάτου σε ανθρώπους, που βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο ανίατης ασθένειας και ύστερα από προσωπική τους επιθυμία  και με κίνητρο  τον οίκτο, την αγάπη, τον σεβασμό και την αξιοπρέπεια.

Αλλά είναι αγάπη να σκοτώνεις κάποιον, έστω και αν, ποιος ξέρει υπό ποια εσωτερική πίεση, σου το ζητάει; Σαφώς όχι, κατά τη λογική μας τουλάχιστον. Και επί πλέον, δεν πεθαίνει κανείς ευκολότερα μ’ ένα φάρμακο από ότι με μία σφαίρα στον κρόταφο.

Το θέμα της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας δεν είναι απλό, αλλά πολυδιάστατο πρόβλημα με φιλοσοφικές, ψυχοκοινωνικές, νομικές, θρησκευτικές και ιδεολογικές πτυχές και συνέπειες,  γι’ αυτό και οι γνώμες περί αυτού των εμπλεκομένων επιστημόνων είναι ποικίλες.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι όταν η ζωή του ανθρώπου φτάνει, κατά την ιατρική εκτίμηση (είναι άραγε ορθή η εκτίμηση;), στο τέλος της και ο άρρωστος θέλει να ακολουθηθεί  η πράξη της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας, τότε είναι μια “λυτρωτική” λύση!

Οι περισσότεροι όμως υποστηρίζουν ότι η υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι ύβρις κατά της ζωής και την χαρακτηρίζουν σαν έγκλημα.

Η ηθική του Ιπποκράτη, του θεμελιωτή της ιατρικής, όπως και όλες οι γνωστές θρησκείες του κόσμου (δεν γνωρίζουμε αν υπάρχουν εξαιρέσεις)  απορρίπτουν και μάλιστα με κατηγορηματικό τρόπο την αυτοκτονία με οποιαδήποτε μορφή.

Όμως σήμερα τα ήθη και οι αντιλήψεις έχουν αλλάξει με τον πληθωρισμό των τεχνολογικών μέσων και λένε, εντελώς άστοχα κατά τη γνώμη μας, μερικοί ότι η υποβοηθούμενη αυτοκτονία   κατοχυρώνει το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να καθορίζει τη ζωή του και την ύπαρξή του με βάση τις δικές του ανάγκες.

Όμως εδώ τίθεται ένα βασικό ερώτημα. Καλά, έχει ο άνθρωπος δικαίωμα στη ζωή, έχει, όμως, δικαίωμα και στο θάνατο; Αν έχει δικαίωμα στη ζωή, αυτονόητα δεν  έχει δικαίωμα στο θάνατο, αφού αυτός αποτελεί το τέρμα της ζωής.  Εξοικείωση του αρρώστου με το θάνατο σε τέτοιο βαθμό, ώστε νά τον επιζητεί, δεν υπάρχει. Ο άρρωστος, και μέσα στον πιο ανυπόφορο πόνο του, πάντα ελπίζει. Η έννοια του ανιάτου δεν στοιχειοθετεί δίκαιο για τον γιατρό, ώστε να εγκαταλείψει τις προσπάθειές του.

Η υποβοηθούμενη αυτοκτονιά δικαιολογείται ως “αξιοπρεπής θάνατος”, στην πραγματικότητα όμως, είναι αναξιοπρεπής θάνατος πονεμένων  ανθρώπων.

Η υποβοηθούμενη αυτοκτονία και κάθε άλλη επιλογή ευθανασίας δεν είναι λύση στο πρόβλημα της αρρώστιας, είναι μάλλον εμπλοκή στο μεγάλο ζήτημα της αυτοσυνειδησίας του προσώπου, αλλά και  ανατροπή των βιολογικών μας δεδομένων.

Αυτό πού χρειάζεται ο άνθρωπος απέναντι στην ασθένεια ή και σε οποιαδήποτε άλλη δυσχέρεια είναι το κουράγιο, η εμψύχωση, η στήριξη, η ελπίδα, η παρηγοριά.  Η γαλήνη, ως πνευματική κατάκτηση,  και όχι η τεχνική του θανάτου, είναι το ζητούμενο στις τελευταίες προ της εξόδου από τον κόσμο στιγμές της ζωής.

Το αναμενόμενο τέλος προξενεί  σε πολλούς ψυχικά τραύματα  μελαγχολίας και απογοήτευσης και φορτίζει πολύ τον χαρακτήρα τους, μέχρι του σημείου να βυθίζονται στην άβυσσο της απόγνωσης.

Στην κρίσιμη αυτή στιγμή, πολύτιμη θεωρείται η συμπαράσταση του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος του ασθενούς. Να σταθεί με διακριτικότητα και στοργή δίπλα του, νά μπει στην σκέψη του και στην καρδιά του, νά τον διακονήσει με καλοσύνη και αυτοθυσία, να του παράσχει τις τελευταίες φροντίδες για ένα ειρηνικό  θάνατο, να μείνει στο προσκεφάλι του μέχρι την τελευταία στιγμή, που θα του κλείσει τα μάτια.

Τότε ο θάνατος από εφιάλτης γίνεται … φίλος και ο φόβος του μεταβάλλεται σε δύναμη. Έτσι η υποβοηθούμενη αυτοκτονία δεν επιλύει το δράμα, αλλά αποτελεί έξοδο  των δειλών, κατάληξη μιας ζωής στερημένης από  ανθρωπιά. Οι… διαθήκες θανάτου βρίσκουν χώρο να ευδοκιμήσουν σε κοινωνίες ατόμων και όχι προσώπων με αρχές και βάθος.

Δεν είναι τυχαίο ότι η περί υποβοηθούμενης αυτοκτονίας συζήτηση άρχισε και… φουντώνει όχι στον ανατολικό, αλλά στον δυτικό κόσμο, όπου το ουμανιστικό και εγωιστικό πνεύμα αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα των ατόμων.

Όπου οι αξίες της ζωής, του προσώπου, της οικογένειας, της πίστης επηρεάζουν τον άνθρωπο, εκεί η επιθυμία για υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι σε πολύ χαμηλά ποσοστά. Όπου η ζωή μετριέται με ανθρώπινα μέτρα και σταθμά, εκεί στήνονται “Καιάδες” και “μηχανές θανάτου”.

Το ύψιστο αγαθό και η ιερότητα της ζωής είναι απαραβίαστα και σε κανένα δεν επιτρέπεται να τα κακομεταχειρίζεται και να τα εκμεταλλεύεται.

Η δυνατότητα αυτοδιαθέσης μπροστά στο θάνατο, σαν έκφραση ελευθερίας του προσώπου, θα δημιουργήσει ρωγμή στο σύστημα απόλυτης προστασίας της προσωπικότητας. Γι’ αυτό κάθε επέμβαση και διεργασία του ανθρώπου για  διακοπή της ζωής δεν μπορεί ούτε να κατανοηθεί, ούτε να δικαιολογηθεί.

Πηγή: Εφημερίδα “Political”, 5-12-2024