ΤΟΥ ΑΛΚΗ ΦΑΤΣΙΟΥ, ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
ΣΚΕΨΗ Α ΄ : ‘’ Η ΗΜΙΜΑΘΕΙΑ, ΧΕΙΡΩΝ ΕΣΤΙ ΚΑΙ
ΑΥΤΗΣ ΤΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΑΜΑΘΕΙΑΣ ‘’
( ελ. μετάφραση : Η ημιμάθεια είναι χειρότερη και από αυτή την ίδια την απόλυτη αμάθεια ).
ΣΚΕΨΗ Β ΄ : ‘’ ΓΝΩΜΗΝ ΔΥΝΑΝΤΑΙ ΝΑ ΕΧΟΥΣΙ ΑΠΑΝΤΕΣ, ΓΝΩΣΙΝ, ΔΙΑ ΝΑ ΕΧΟΥΣΙ ΓΝΩΜΗΝ, ΕΧΟΥΣΙ ;;; ‘’
( ελ. μετάφραση : Φυσικά και μπορούν όλοι να έχουν γνώμη και άποψη για κάθε θέμα · όμως έχουν γνώση του θέματος, ώστε έτσι να μπορούν να έχουν γνώμη ;;; ).
ΣΧΟΛΙΑ :
1. Οι δύο παραπάνω σκέψεις – τις οποίες παραθέτω εδώ με την μορφή ‘’ γνωμικών ‘’ των Αρχαίων Ελλήνων – είναι γεμάτες από συμπυκνωμένη λαϊκή ( και όχι μόνο.. ) σοφία, μια σοφία της οποίας η αλήθεια, παρά το πέρασμα 2500 περίπου χρόνων, από τότε δηλαδή που ειπώθηκαν, όχι μόνο παραμένει αναλλοίωτη, αλλά συμπληρώνεται ολοένα και με περισσότερα εμπειρικά στοιχεία ζωής..
Τα δύο αυτά γνωμικά, οι δύο αυτές σκέψεις, είναι προφανέστατα, συμπληρωματικές η μία της άλλης, αφού και στις δύο, το στοιχείο που πρυτανεύει και είναι θεμελιώδες, είναι αυτό της ΓΝΩΣΗΣ…
Σε μια κοινωνία σαν τη σημερινή στην Ελλάδα, που κύριο χαρακτηριστικό της, είναι η γενικευμένη ΠΑΡΑΚΜΗ σε όλα τα επίπεδα, πολλές φορές γινόμαστε μάρτυρες, γεγονότων και απόψεων, από τα οποία κυριολεκτικά, είτε απουσιάζει ΠΑΝΤΕΛΩΣ το στοιχείο της ΓΝΩΣΗΣ, είτε αυτή ( η γνώση…), εμφανίζεται εντελώς ΕΠΙΔΕΡΜΙΚΑ και ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ, στοιχεία που προσιδιάζουν και φανερώνουν ακριβώς την έννοια της ΗΜΙΜΑΘΕΙΑΣ… Συνέπεια αυτής της κατάστασης, της ΗΜΙΜΑΘΕΙΑΣ δηλαδή, είναι να ακούμε ανθρώπους σε γενόμενες συζητήσεις, απλόχερα και ( κυρίως…) ανερυθρίαστα, να εκφράζουν απόψεις, οι οποίες κυριολεκτικά βοούν από ΑΜΑΘΕΙΑ, ΗΜΙΜΑΘΕΙΑ, ΨΕΥΔΟΣ, από το ΔΗΘΕΝ και το ΦΑΙΝΕΣΘΑΙ, δηλαδή στοιχεία που είναι ταυτόχρονα και γεννήτορες ενός ΑΚΡΑΤΟΥ και ΧΥΔΑΙΟΥ ΛΑΙΚΙΣΜΟΥ..
Φυσικά όλα τα παραπάνω ‘’ σπρώχνουν ‘’ με μεγαλύτερη ένταση και ορμή, την κοινωνία προς την ΚΑΘΟΔΙΚΗ της πορεία, και την γενικευμένη ΠΑΡΑΚΜΗ…
2. Πάντα πίστευα – και φυσικά συνεχίζω να πιστεύω – ότι δεν είναι τόσο κακό, να μην έχεις γνώση κάποιου ή κάποιων συγκεκριμένων θεμάτων, αφού είναι βέβαιο ότι πολλοί αντικειμενικοί ή υποκειμενικοί λόγοι αλλά και συνθήκες, συνέβαλλαν σε αυτό… Το πραγματικά κακό, τραγικό θα έλεγα, είναι να ΜΗ ΘΕΛΕΙΣ να μαθαίνεις, έστω και σε αδρές γραμμές, είτε από σχετικά αναγνώσματα είτε από κάποιον ή κάποιους που αποδεδειγμένα έχουν και ΓΝΩΣΗ σχετική και ανάλογες ίσως ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ… Έτσι λοιπόν, ένας άνθρωπος, ένας πολίτης που ΑΠΟΔΕΧΕΤΑΙ την σχετική του έλλειψη γνώσης αλλά εκφράζει ταυτόχρονα και την επιθυμία να μάθει, είναι βέβαιον ότι αυτό ισοδυναμεί με το πρώτο στάδιο έναρξης γνώσης και συνεπώς σε ένα επόμενο στάδιο, θα έχει τη δυνατότητα έκφρασης ΓΝΩΜΗΣ…
3. Σχετικά τώρα με το ζήτημα της ΗΜΙΜΑΘΕΙΑΣ…
Αλήθεια, πόσες φορές έχει τύχει, να βρισκόμαστε σε κάποιες συνάξεις, και να ακούμε ανθρώπους ΟΛΟΦΑΝΕΡΑ ΗΜΙΜΑΘΕΙΣ, με ύφος κήνσορα και σχεδόν ειδικών θα έλεγα, να εκφέρουν απόψεις, για οποιοδήποτε θέμα, ακόμα και εξειδικευμένο, ( π.χ. στους τομείς Ιατρικής, Ιστορίας, Δικαιοσύνης, Οικονομίας κ.λ.π.), θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να φανούν ως ‘’ γνώστες ‘’ και συνεπώς δικαιούμενοι να έχουν άποψη… Η δε ‘’ γνώση ‘’ τους, αλλοίμονο, είναι ένα πλήθος από σκόρπιες και αντιφατικές πληροφορίες ( παραβλέποντας το γεγονός ότι η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ποτέ δεν είναι ΓΝΩΣΗ…), τις οποίες αλιεύουν από την ‘’ κιβωτό γνώσης ‘’ – όπως ανοήτως πιστεύουν – δηλαδή το διαδίκτυο… μια ‘’ κιβωτό ‘’, μια ‘’ πηγή ‘’ απόλυτης μεγιστοποίησης της ΗΜΙΜΑΘΕΙΑΣ και συνεπώς των ΗΜΙΜΑΘΩΝ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.. Έτσι λοιπόν ο ΗΜΙΜΑΘΗΣ, είτε συνειδητά γνωρίζει ότι στερείται ουσιαστικής γνώσεως επί θέματος είτε όχι, ή είναι γενικότερα, ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΑΜΟΡΦΩΤΟΣ, δηλαδή στερείται ΠΑΙΔΕΙΑΣ…, και με ύφος χιλίων καρδιναλίων, εκφέρει ‘’ άποψη ‘’, στην προσπάθειά του να ‘’ δείξει’’, να ‘’ φανεί ‘’ ότι είναι κάποιος, ακόμα και μπροστά σε άνθρωπο ή ανθρώπους που ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ και έχουν ΠΑΙΔΕΙΑ…
Στην προσπάθειά του δε αυτή, προκειμένου να πείσει για τις ‘’ γνώσεις ‘’ του, οπλίζεται με έντονη επιμονή και έντονο ύφος, που ουσιαστικά καταλήγει να είναι απόλυτα ΘΡΑΣΥΣ και βεβαίως ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟΣ και εν τέλει ΠΕΡΙΓΕΛΟΣ…
Στον ΗΜΙΜΑΘΗ, ακριβώς συνεπεία αυτής της ιδιότητάς του, είτε την συνειδητοποιεί είτε όχι, απουσιάζει εντελώς η πνευματική διεργασία που λέγεται ΣΚΕΨΗ, με αποτέλεσμα να αποτελεί το καλύτερο ‘’έδαφος’’, προκειμένου να ανθήσει ο‘’ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΒΛΑΚΑΣ ‘’ ο οποίος, ως εκ τούτου, να άγεται και να φέρεται, από οποιονδήποτε και με οποιαδήποτε ιδιότητα και αν έχει, και φυσικά προς ικανοποίηση κάποιου συμφέροντός του…
Ο ΗΜΙΜΑΘΗΣ, ακριβώς εξαιτίας αυτού του χαρακτηριστικού του, έχει μία εντελώς ΕΠΙΔΕΡΜΙΚΗ και ΠΡΟΧΕΙΡΗ, ‘’ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΓΝΩΣΗ ‘’ την οποία εκλαμβάνει, εντελώς ανοήτως, ως ουσιαστική ΓΝΩΣΗ και επιμένει να επιδεικνύει αυτή σε κάθε ευκαιρία, ακόμη και μπροστά σε ανθρώπους που έχουν και ΓΝΩΣΗ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΗ, δηλαδή ΠΑΙΔΕΙΑ…
Ο ΗΜΙΜΑΘΗΣ, δεν αντιλαμβάνεται ότι στον ίδιο ΑΠΟΥΣΙΑΖΕΙ με κραυγαλέο τρόπο η ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ και ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΓΝΩΣΗ, καθώς και η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΗ, με συνέπεια να μην έχει την δυνατότητα με την μέθοδο ΓΝΩΣΗ – ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ( και αντιστρόφως ..), να ιεραρχεί, να αξιολογεί και να ταξινομεί απόψεις, χρησιμοποιώντας παράλληλα την αρχέγονη και διαχρονικά ορθή διανοητική μέθοδο, δηλ. αυτή του ΑΙΤΙΟΥ και ΑΙΤΙΑΤΟΥ…
Ο ΗΜΙΜΑΘΗΣ, συνεπεία των παραπάνω, καταλήγει να είναι ΕΝΤΕΛΩΣ ΑΔΥΝΑΜΟΣ, να εκφέρει ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ, άρα και ΓΝΩΜΗ, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, τόσο για τον ίδιο όσο και για τους άλλους, την κοινωνία…
Για κάποιον λόγο, προφανώς ευνόητο, στο σημείο αυτό, έρχεται στο μυαλό μου, μια φράση – διασταλτικά ερμηνευόμενη από τον γράφοντα.. – του ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ, από το έργο του ‘’ Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά ‘’ : « Οι ΜΙΣΕΣ δουλειές, οι ΜΙΣΕΣ κουβέντες, οι ΜΙΣΕΣ αμαρτίες, οι ΜΙΣΕΣ καλοσύνες, έφεραν τον κόσμο, στα σημερινά χάλια. Φτάσε μωρέ κόσμε ως τα άκρα, βάρα και μη φοβάσαι!!
Πιο πολύ σιχαίνεται ο Θεός τον ΜΙΣΟδιάολο, παρά τον ΑΡΧΙδιάολο »…
4. Κρίνω σκόπιμο αλλά και ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ, να διευκρινίσω και πάλι, ότι όπoυ στο παρόν κείμενό μου, αναφέρομαι στον ‘’ ΓΝΩΣΤΗ ‘’ ως αντίθετο του ‘’ ΗΜΙΜΑΘΗ ‘’, εννοείται, ότι δεν αναφέρομαι κατ’ ανάγκη, στον κατ’ αντικείμενο ΕΙΔΙΚΟ ΓΝΩΣΤΗ, αλλά – και μάλιστα κυρίως.. – στον ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΟΡΦΩΜΕΝΟ, τον οποίο η εν γένει ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑ, ( η οποία κατ’ ανάγκη οδηγεί στην αναζήτηση ΓΝΩΣΗΣ ), είναι o μπούσουλας, η πυξίδα του για την στάση του και συμπεριφορά του, απέναντι σε όλα τα ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΑ, και ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ επίπεδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται…
5. Συμπερασματικά :
Η Πληροφορία, ποτέ μα ποτέ δεν μπορεί να υποκαταστήσει την γνώση..
Ο μεγάλος ποιητής και θεατρικός συγγραφέας ΤΟΜΑΣ ΕΛΙΟΤ, είχε πει χαρακτηριστικά : ‘’ Πού είναι η ΓΝΩΣΗ και η ΣΟΦΙΑ που χάσαμε μέσα στην ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ‘’…
Ο μεγάλος Εγγλέζος αστροφυσικός ΣΤΗΒΕΝ ΧΟΚΙΝΓΚ, έχει διατυπώσει με καίριο τρόπο : ‘’ Ο μεγαλύτερος εχθρός της ΓΝΩΣΗΣ, δεν είναι η ΑΓΝΟΙΑ, αλλά η ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ ( οράτε τις απόψεις του ΗΜΙΜΑΘΗ…) της ΓΝΩΣΗΣ ‘’ …
Ας αναζητούμε λοιπόν την ΓΝΩΣΗ, και την ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΗ, που αποτελούν ικανή και αναγκαία συνθήκη για την διαμόρφωση της αντιληπτικής μας ικανότητας για κάθε κοινωνικό και ατομικό ζήτημα..χωρίς να ξεχνάμε και τον μεγάλο Αρχαίο Έλληνα, τον ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ, ο οποίος για να δείξει πόσο σημαντικό γεγονός αποτελεί για τον άνθρωπο, να κατέχει την ΓΝΩΣΗ και την εν γένει ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΗ, διατύπωσε την άποψη : ‘’ Η διαφορά του αμόρφωτου ανθρώπου από τον κοινωνικά, και όχι μόνο, μορφωμένο, είναι όσο αυτή του νεκρού από τον ζωντανό ‘’…
Κρίνω χρήσιμο στο σημείο αυτό να παραθέσω και ένα ακροτελεύτιο αλλά ΚΑΙΡΙΟ, πολιτικό και κοινωνικό ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ :
Η ΓΝΩΣΗ, και η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΟΡΦΩΣΗ, ( δηλαδή η ΠΑΙΔΕΙΑ εν τέλει…), είναι εκείνα τα στοιχεία, τα οποία με βεβαιότητα, δημιουργούν στον καθένα μας, στον τομέα των ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ, έναν ΚΑΘΑΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΟΡΙΖΟΝΤΑ και ΤΟΠΙΟ, έτσι ώστε με μεγαλύτερη ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ, να μπορούμε κάθε φορά να ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΜΕ και να ΠΡΟΧΩΡΟΥΜΕ με ορθή κρίση, στις όποιες επιλογές μας, σε όλα τα πεδία, είτε αυτό είναι ΠΟΛΙΤΙΚΟ, είτε ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ, είτε ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ, και τελικά, σε όλα τα πεδία της ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ δραστηριότητας, τα οποία όπως είναι φυσικό έχουν ΑΜΕΣΗ ΣΧΕΣΗ με την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ μας, με την ΙΔΙΑ μας την ΖΩΗ…
6. Θέλω να πιστεύω, ότι με όλα τα παραπάνω, δεν ενοχλώ κάποιους ή πολλούς εκ των αναγνωστών μου… κι αυτό γιατί είμαι πεπεισμένος ότι ταπεινά ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΟΜΑΙ αιώνιες ΑΛΗΘΕΙΕΣ… μα όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, και χαρακτηριστικά αναφέρει ο μεγάλος Γάλλος συγγραφέας, λογοτέχνης και φιλόσοφος ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ : ‘’ Η ΑΛΗΘΕΙΑ και η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, είναι απαιτητικές ΕΡΩΜΕΝΕΣ, και γιʹ αυτόν τον λόγο έχουν ΠΑΝΤΑ, λίγους ΕΡΑΣΤΕΣ..’’
Επειδή έχω την άποψη, ότι ΠΑΝΤΑ ανήκα και ανήκω σε αυτούς, δηλ. στην ΜΕΙΟΨΗΦΙΑ, το μόνο που μπορώ να κάνω επί του ΠΑΡΟΝΤΟΣ, είναι να εύχομαι για το ΜΕΓΑΛΩΜΑ της ΜΕΙΟΨΗΦΙΑΣ, σε όλα τα ΕΠΙΠΕΔΑ… ΠΑΝΤΟΥ…
ΗΓ/ΤΣΑ ΑΛΚΗΣ ΦΑΤΣΙΟΣ
ΜΑΙΟΣ 2024 ΔΙΚΗΓΌΡΟΣ
