Γράφει ο Μιχάλης Μπότσαρης για το νέο βιβλίο του Γιώργου Κων. Καπρινιώτη, Επίτιμου Σχολ. Συμβούλου Φιλολόγων “ΜΙΑ ΖΩΗ ΦΟΥΡΤΟΥΝΕΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΠΑΓΩΓΗ” (Κοινωνικό μυθιστόρημα από τη ζωή και την παράδοση των Σαρακατσαναίων της Ηπείρου), Ηγουμενίτσα/Δεκέμβριος 2023

Ο συγγραφέας αυτού του πρόσφατου μυθιστορήματος δεν είναι που μας εκπλήσσει, τώρα, για πρώτη φορά. Την τελευταία δεκαετία, κυρίως, σταθερά ανά διετία περίπου, παρουσιάζει στα νεότερα Νεοελληνικά γράμματα φιλολογικές εργασίες και λογοτεχνικά κείμενα  επιστημονικού φιλολογικού περιεχομένου, πυκνή αρθογραφία στον Θεσπρωτικό Τύπο, μα πάνω απ’ όλα εξαίρετα κείμενα λαογραφικής ηθογραφίας και ρεαλιστικής μυθιστορίας. Στην τελευταία κατηγορία κειμένων ανήκει το βιβλίο που κυκλοφόρησε τον τελευταίο μήνα του 2023.

Ο Γ. Καπρινιώτης, Σαρακατσάνος ο ίδιος, προβάλλει με έξοχο και διεισδυτικό τρόπο την ποιμενική  και κοινωνική ζωή τους. Η θεματολογία των κειμένων του δεν περιλαμβάνει πολύκροτα ιστορικά γεγονότα, που υπάρχουν άφθονα στη ζωή των Σαρακατσαναίων. Καταπιάνεται με βιώματα καθημερινά και προκαλεί σε κάθε αναγνώστη ένα ξάφνιασμα με την εκφραστική και περιγραφική πληρότητα και ζωντάνια, για το πώς μια συνηθισμένη ή ασήμαντη εικόνα της καθημερινότητας μπορεί να αναδειχτεί σε αξία, σε σπουδαιότητα, σε ξεχωριστή κοινωνική εκδήλωση που υφαίνει η ζωή. Με φαντασία, γοητεία και συναίσθημα τα καθημερινά περιστατικά της ζωής  αποκτούν ζωντάνια, ενδιαφέρον, ενσυναίσθηση και γόνιμο προβληματισμό.

Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου αναφέρεται σε μια απαγωγή. Σε παλαιότερες εποχές η απαγωγή μιας γυναίκας από έναν άνδρα, όταν δεν υπήρχε η συναίνεση των γονέων της κοπέλας, καμιά φορά  και της ίδιας, ήταν συχνό φαινόμενο. Στους νέους ένας  σφοδρός και ανεκπλήρωτος έρωτας με πρωταρχικό σκοπό το γάμο και τη δημιουργία οικογένειας, όταν για διάφορους λόγους δεν υπήρχε συναίνεση εκ μέρους της οικογένειας μιας κόρης, για λόγους φτώχειας, κυρίως, σιγουριάς για μια άνετη ζωή, κοινωνικής τάξης, θρησκευτικής ταύτισης, ακόμα και πολιτικής αντιπαλότητας, η απαγωγή μπορούσε να προκαλέσει έχθρες, μίση, βία, φόνο, ξεκλήρισμα οικογενειών. Συνήθως και με τον καιρό ομαλοποιούνταν οι σχέσεις και επικρατούσε η λογική και η συνεργασία. Όλες αυτές οι πτυχές αναδεικνύονται με γλαφυρότητα, εντυπωσιακά ρεαλιστικά και γοητευτικά στις σελίδες της μυθιστορίας. Στις σελίδες που αναφέρεται ο ερωτικός παροξυσμός

του μετέπειτα απαγωγέα, οι περιγραφές των  συναισθημάτων, η αδημονία, η αποκάλυψη του μυστικού και τα επόμενα μέχρι την απαγωγή, ο λυρισμός της γραφής ακολουθεί κατακόρυφα την ερωτική έξαρση του νέου και διατρανώνεται η οριστική βούληση για την κατάκτηση του ερωτικού πόθου. Εκείνο που μένει και συγκλονίζει τον αναγνώστη είναι η μυθοπλασία και  τα μηνύματα που εκπέμπει, χωρίς να τονίζονται  σκοπίμως από τον συγγραφέα. Τέτοια είναι ο θεσμός του γάμου, ιερός και απαραβίαστος, ο σεβασμός προς τη γυναίκα, η τήρηση του λόγου – των υπεσχημένων, η γνήσια αγάπη, η εντιμότητα, η φιλαλήθεια, η αποδοχή της βούλησης των ερωτευμένων, η συντροφικότητα, η καρτερία και συμπάθεια στα δύσκολα της ζωής. Η αίσθηση της πληρότητας στο λιτό βίο, η ατελείωτη πάλη για τις εργασίες της καθημερινότητας, η ικανοποίηση με τα μικρά επιτεύγματα, η οικογενειακή σύμπνοια και συνεργασία, η αλληλοϋποστήριξη των οικογενειών ανάμεσα στα αδέρφια και συγγενείς, η ελαχιστοποίηση του ατομικού συμφέροντος είναι μερικά από τα πολλά  αξιολογικά στοιχεία που απορρέουν από το κείμενο αυτό.

Για να εξιστορήσει κάποιος την ποιμενική και κοινωνική ζωή των απλών ανθρώπων,  χρειάζεται όχι απλά να γνωρίζει αλλά και να έχει ζήσει ο ίδιος τη λειτουργία τους, να έχει συνεισφέρει στα δρώμενά της και να αποτιμά την αξία τους. Χρειάζεται, ωστόσο, ο δημιουργός του γραπτού λόγου να ξέρει γράμματα, να έχει ευχέρεια και ποιότητα λόγου, να ξέρει να μαστορεύει εικόνες, σκηνές, χαρακτήρες και απλές ιδέες που κρύβουν μεγαλοφροσύνη και υψηλούς αξιακούς κώδικες. Αλλά τα στοιχεία και αυτήν την τέχνη τα διαθέτει σε υπερεπάρκεια ο συγγραφέας. Η ζωή στην απλότητά της έχει ομορφιά, ανθρωπιά, ζεστασιά, όπως έχει και αγωνίες, φόβους, πίκρες, δυσκολίες, τραύματα, απώλειες και χαλασμό, σε άλλους είναι γενναιόδωρη και σε άλλους φειδωλή και άδικη. Οφείλουμε να την υμνούμε, όπως κάνει εδώ ο συγγραφέας. Τέλος, αρμονικά δεμένες και οι ξεχωριστές πινελιές με τις άλλες ιστορίες της μυθοπλασίας.

Το βιβλίο διαβάζεται απνευστί. Αν το ξεκινήσεις δεν το αποχωρίζεσαι ό,τι κι αν προκύψει σε μέρες χωρίς ανυπέρβλητες υποχρεώσεις. Χρήσιμο στο τέλος το λεξιλόγιο με τους γλωσσικούς ιδιωματισμούς της αφήγησης. Εύχομαι καλοτάξιδη κυκλοφορία και με προσμονή την επόμενη λογοτεχνική έκπληξη από το φίλο συγγραφέα.

Μιχάλης  Μπότσαρης, Φιλόλογος