Το σχέδιο νόμου του ΥΠ.ΕΣ. με τίτλο «Εκλογή Δημοτικών και Περιφερειακών Αρχών» αντικατοπτρίζει τη φιλοσοφία της κυβέρνησης σχετικά με τα ζητήματα που άπτονται της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δεν αποτέλεσε φυσικά κεραυνό εν αιθρία, ήρθε ως νομοτελειακό επακόλουθο της ιδεολογικής αντίθεσής της απέναντι στο σύστημα της απλής αναλογικής και της νόθευσης, από μέρους της, του προηγούμενου εκλογικού νόμου, με αντιδημοκρατικές παρεμβάσεις στη λειτουργία των Ο.Τ.Α., που στόχο είχαν την εκ των υστέρων ενίσχυση των Δημάρχων και την αποδυνάμωση των Δημοτικών Συμβουλίων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων παρεμβάσεων, ήταν:
- Η διασφάλιση υπέρ των Δημοτικών Αρχών υπέρμετρων πλειοψηφιών στην Οικονομική Επιτροπή και στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής και
- Η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από το Δημοτικό Συμβούλιο στις επιτροπές αυτές.
Οι κανόνες της εκλογικής αναμέτρησης όσο και το εκλογικό σύστημα ήταν γνωστά σε όλους πριν τις εκλογές, ως εκ τούτου διορθωτικές ενέργειες εκ των υστέρων αλλοιώνουν επί της ουσίας τη λαϊκή ετυμηγορία, όπως αυτή αποτυπώθηκε στο εκλογικό αποτέλεσμα και εγείρουν σοβαρά ζητήματα αντισυνταγματικότητας.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου:
- Δήμαρχος εκλέγεται ο επικεφαλής του συνδυασμού που πλειοψήφησε στις εκλογές με ποσοστό άνω του 43%.
- Ενισχύεται ο επιτυχών συνδυασμός εκλέγοντας κατ΄ ελάχιστο τα 3/5 του συνόλου των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου.
- Δικαίωμα εκλογής δημοτικού συμβούλου έχει συνδυασμός που συγκέντρωσε ποσοστό τουλάχιστον 3%.
- Περιορίζεται σημαντικά ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων και η εκπροσώπηση των δημοτικών κοινοτήτων.
Η μείωση του αριθμού των Δημοτικών Συμβούλων δεν συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη διοίκηση των Δήμων και αποτελεί πλήγμα για τον πλουραλισμό και την πολυφωνία στα Δημοτικά Συμβούλια. Επιπλέον θα έχει ως αποτέλεσμα να επιλέγονται ως πρόεδροι νομικών προσώπων και δημοτικών οργανισμών πρόσωπα εκτός Δημοτικού Συμβουλίου, ενώ, κατά την άποψή μας, ορθότερο είναι τα πρόσωπα αυτά να είναι δημοτικοί σύμβουλοι από όλες τις παρατάξεις (και όχι μόνο από τον συνδυασμό του Δημάρχου), οι οποίοι επιλέγονται για να διοικήσουν από το εκλογικό σώμα στο οποίο και λογοδοτούν και δεν διορίζονται από τον Δήμαρχο.
Με το νομοσχέδιο αυτό, η κυβέρνηση επικαλούμενη τη λεγόμενη αναγκαία κυβερνησιμότητα, διολισθαίνει σε ακραίες συντηρητικές προσεγγίσεις στο χώρο της αυτοδιοίκησης.
Μέσω των διατάξεών του, καταστρατηγείται η βασική αρχή ενός δημοκρατικού πολιτεύματος που είναι η ισοτιμία της ψήφου των πολιτών, μεταφέροντας ουσιαστικά στο χώρο της αυτοδιοίκησης τις παθογένειες της κεντρικής πολιτικής σκηνής.
Η αντιπολίτευση συρρικνώνεται και η πολυφωνία περιορίζεται, η ανάγκη για κοινωνική νομιμοποίηση παρακάμπτεται, η εκπροσώπηση στρεβλώνεται, οι επιλογές της κοινωνίας αλλοιώνονται, η συμμετοχή εμποδίζεται και ο ρόλος των κοινοτήτων περιορίζεται σημαντικά.
ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ
Είμαστε αντίθετοι στις προτάσεις του σχεδίου νόμου για
α) την κατάργηση του ξεχωριστού ψηφοδελτίου για τις Δημοτικές Κοινότητες και την εκλογή τους από ενιαίο ψηφοδέλτιο υπό τον υποψήφιο Δήμαρχο και
β) την κατανομή των 3/5 των εδρών των συμβουλίων των Δημοτικών Κοινοτήτων στον συνδυασμό του επιτυχόντος Δημάρχου.
Η πρόταση αυτή, θα οδηγήσει σε υποβάθμιση των Δημοτικών Κοινοτήτων σε όργανα δεύτερης κατηγορίας με διακοσμητικό ρόλο.
Με την πρόταση αυτή, νοθεύεται η βούληση του εκλογικού σώματος και οι Δημοτικές Κοινότητες χάνουν την ανεξαρτησία τους και μετατρέπονται σε όργανα πλήρως ελεγχόμενα από τον εκάστοτε Δήμαρχο.
Θεωρούμε αναγκαίο να συνεχίσει να υπάρχει ξεχωριστό ψηφοδέλτιο και ξεχωριστή κάλπη για τις Δημοτικές Κοινότητες και η ανάδειξη του συμβουλίου και του Προέδρου να είναι ανεξάρτητη από την εκλογή του Δημάρχου.
Οι τοπικές κοινωνίες δεν πρέπει να στερηθούν τη δυνατότητα να εκπροσωπούνται από ανεξάρτητους συμβούλους οι οποίοι δεν ανήκουν στους συνδυασμούς των υποψηφίων Δημάρχων.
Επίσης, η κατανομή των εδρών θα πρέπει να προκύπτει με βάση το εκλογικό αποτέλεσμα και να μην συσχετισθεί με την εκλογή του Δημάρχου και της παράταξής του.
Ιδιαίτερης αναφοράς χρήζει η ρύθμιση του περιορισμού των δημοτικών συμβούλων, η οποία είναι ακατανόητη διότι δεν τίθεται ζήτημα εξοικονόμησης πόρων και δεν αιτιολογείται, ούτε με βάση το δόγμα της κυβερνησιμότητας. Δυσκολεύει όμως, σε συνδυασμό με το ελάχιστο ποσοστό του 3%, την εκλογή δημοτικών συμβούλων από μικρούς ανεξάρτητους συνδυασμούς. Εξάλλου, το σύστημα το οποίο υπεραμύνεται η κυβέρνηση διασφαλίζει μεν την κυβερνησιμότητα, αλλά όπως η εμπειρία καταδεικνύει, ευνοεί ταυτόχρονα την αλαζονεία, την αδιαφάνεια, την αδυναμία ελέγχου, την ανομία και την ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων. Η κυβερνησιμότητα δεν μπορεί να καθίσταται αυτοσκοπός, αδιαφορώντας για το αποτέλεσμα. Ως προς το εκλογικό σύστημα δυστυχώς η κυβέρνηση επιλέγει την οπισθοδρόμηση, όταν το σύστημα της απλής αναλογικής στις διάφορες παραλλαγές του, συνιστά το κυρίαρχο μοντέλο στο χώρο της αυτοδιοίκησης στις σύγχρονες ευρωπαϊκές χώρες, όπου ζητούμενα είναι η συλλογικότητα, ο σεβασμός στη διαφορετική άποψη, η δημοκρατία, ο διάλογος, η σύνθεση, το επιχείρημα. Τέτοιες βέλτιστες πρακτικές υπάρχουν αρκετές, για όσους φυσικά ενδιαφέρονται να τις αναζητήσουν. Η κυβέρνηση λειτουργεί πατερναλιστικά αλλά ταυτόχρονα προσβλητικά απέναντι στους ανθρώπους της αυτοδιοίκησης και τους πολίτες εν γένει, όταν αποκλείει εκ των προτέρων το δικαίωμα και τη δυνατότητά τους να συνυπάρχουν, να συνδιαλέγονται, να συνεννοούνται, να συνθέτουν και να ομονοούν μπροστά στο κοινό καλό.
Με βάση τα παραπάνω και γνώμονα τη δημοκρατία, την ισοτιμία της ψήφου, τη συμμετοχή, την πολυφωνία και τη διαφάνεια, το Δημοτικό Συμβούλιο οφείλει να εκφράσει την αντίθεσή του απέναντι στο σχέδιο νόμου της κυβέρνησης και να ζητήσει την απόσυρσή του.
Ηγουμενίτσα 8 Απριλίου
