Από τις 26 έως τις 31 Αυγούστου, το μικρό χωριό Μορφάτι στο νομό Θεσπρωτίας έγινε το επίκεντρο μιας σημαντικής αρχιτεκτονικής συνάντησης. Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, φοιτητές αρχιτεκτονικής και εθελοντές από όλη την Ευρώπη συγκεντρώθηκαν για να εξερευνήσουν και να προσφέρουν στην τοπική κοινότητα. Φέτος, η συνάντηση χρηματοδοτήθηκε από πρόγραμμα Erasmus+, διευρύνοντας τις δυνατότητές του και ενισχύοντας τη σύνδεση μεταξύ των συμμετεχόντων και της τοπικής κοινωνίας. Η διοργάνωση του εργαστηρίου έγινε από την ομάδα τουTiriLab που δημιούργησαν οι αρχιτέκτονες Χριστίνα Σερίφη και Juan Chacón,
Θέμα του προγράμματος: Υδάτινα Τοπία
Το φετινό θέμα, “Υδάτινα Τοπία”, είναι ιδιαίτερα επίκαιρο. Το νερό εξετάστηκε όχι μόνο ως μυθολογικό στοιχείο, αλλά και ως ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα του παρόντος. Η έλλειψη νερού, η κατάχρηση των υδάτινων πόρων από τη βιομηχανία τουρισμού στις παράκτιες περιοχές και η αποξήρανση της λίμνης Καλοδίκι αποτέλεσαν κεντρικά ζητήματα συζήτησης. Οι συμμετέχοντες αναζήτησαν τρόπους να ευαισθητοποιήσουν και να προσφέρουν λύσεις σε αυτά τα προβλήματα, μέσα από μια σειρά δράσεων και παρεμβάσεων.
Αναγέννηση του μονοπατιού της γράβας Στυγός
Μία από τις πιο σημαντικές δράσεις του φετινού προγράμματος ήταν η διάνοιξη και καθαρισμός ενός παραμελημένου μονοπατιού τελικού μήκους 6 χλμ, που συνδέει τον Άγιο Αρσένιο με το σπήλαιο γράβα Στυγός και τον οικισμό Τζάρα. Το μονοπάτι, το οποίο είχε κλείσει λόγω αμέλειας και φυσικών εμποδίων, αποκαταστάθηκε πλήρως από τους εθελοντές του προγράμματος, με τη συμμετοχή της φυσιολατρικής κίνησης Βριλησσού. Η προσπάθεια αυτή αποτέλεσε όχι μόνο μια περιβαλλοντική δράση αλλά και μια αναγκαία αναβίωση του πολιτιστικού και ιστορικού παρελθόντος της περιοχής.
Στο πλαίσιο του προγράμματος, η Χριστίνα Σερίφη, αρχιτέκτονας από το Μορφάτι, σε συνεργασία με τον Ισπανό αρχιτέκτονα Juan Chacón, πρωτοστάτησαν σε αυτές τις προσπάθειες. Η Χριστίνα, που μεγάλωσε ακούγοντας τις τοπικές μυθολογίες για τη σπηλιά του Μορφέα και το Νεκρομαντείο του Αχέροντα, είχε οραματιστεί εδώ και χρόνια να αναβιώσει και να αναδείξει αυτά τα μυθικά μονοπάτια.
Συμμετοχή και στήριξη της τοπικής κοινωνίας
Το πρόγραμμα υποστηρίχθηκε θερμά από τους δημάρχους των δήμων Πάργας και Ηγουμενίτσας, οι οποίοι περπάτησαν το ανανεωμένο μονοπάτι και ενθάρρυναν τις προσπάθειες των εθελοντών. Η συμμετοχή της τοπικής κοινότητας ήταν εξίσου καθοριστική, καθώς οι κάτοικοι άνοιξαν τα σπίτια τους στους συμμετέχοντες και συνέβαλαν ενεργά στις δράσεις.
Ο ενθουσιασμός των συμμετεχόντων ήταν εμφανής, με την Χριστίνα Σερίφη να εκφράζει τη βαθιά της συγκίνηση για την πραγματοποίηση αυτού του ονείρου. Η επιτυχία της φετινής συνάντησης, που προσέλκυσε πάνω από 60 εθελοντές από διάφορες χώρες και δράσεις, έδειξε ότι όταν οι άνθρωποι εργάζονται μαζί, μπορούν να επιτύχουν την ομαλή συνεργασία τοπικών κοινοτήτων με νέες ακαδημαϊκές τεχνοτροπίες και τρόπους έρευνας με σκοπό τη βιώσιμη συμβίωση με κοινό όφελος.
Το πρόγραμμα “The Summer of Commons” έχει πλέον καθιερωθεί ως ένας θεσμός που όχι μόνο προάγει την αρχιτεκτονική και τον εθελοντισμό, αλλά συμβάλλει ουσιαστικά στην αναζωογόνηση των μικρών χωριών της Θεσπρωτίας. Μέσα από τη συνεργασία, τη δημιουργικότητα και την αγάπη για τον τόπο, οι συμμετέχοντες κατάφεραν να δώσουν νέα ζωή στο Μορφάτι και να προσφέρουν ένα λαμπρό παράδειγμα για το πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να συνδεθεί με την κοινότητα και το φυσικό περιβάλλον.
Επιπλέον πληροφορίες
Η όλη πρωτοβουλία ξεκίνησε πριν πέντε χρόνια από τη Χριστίνα Σερίφη και τον Ισπανό αρχιτέκτονα Juan Chacón της κολλεκτίβας Zuloaκ, και ονομάστηκε TiriLab. Το TiriLab είχε ξεκινήσει δράσεις με φοιτητές αρχιτεκτονικές και νέους αρχιτέκτονες με κέντρο την περιοχή του Μορφατίου. Κατέγραφαν τρόπους συνεργασίας με την τοπική κοινότητα και τους γυναικείους συλλόγους για την αποκατάσταση εγκαταλελειμενων σχολείων των χωριών, τα οποία αρκετοί γυναικείοι σύλλογοι ξεκίνησαν να φροντίζουν και στόχευαν στην ενίσχυση των παραμεθόριων κοινοτήτων και την ενσωμάτωση εναλλακτικών μορφών εκπαίδευσης στα πανεπιστήμια.
Το σχολείο Αρχιτεκτονικής των Κοινών Architecture School of Commons (ASOC), χρηματοδοτείται από ένα τριετές πρόγραμμα Erasmus+ και συνεργάζεται με τοπικές πρωτοβουλίες σε τρεις χώρες: τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα.
Οι συμμετέχουσες σχολές αρχιτεκτονικής είναι η École Nationale Supérieure d’architecture de Grenoble (ENSAG), το DAD Politecnico di Torino και η σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πανεπιστημίου (ΕΜΠ). Επίσης, συμμετέχουν οι αρχιτεκτονικές κολλεκτίβες Orizzontale, Le Seppie και Zuloark/TiriLab.
