Με το βλέμμα να είναι στραμμένο στις πρωτοβουλίες που πρόκειται να λάβει ή έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα λάβει το υπουργείο Περιβάλλοντος σχετικά με την επίλυση της εξίσωσης των δασικών χαρτών, το liberalmarkets ρίχνει, σήμερα, φως στο ιδιαίτερα πολύπλοκο αυτό θέμα με τη συνδρομή του Δρ. Αγρονόμου και Τοπογράφου Μηχανικού Αθανάσιου Ηλιοδρομίτη.
Να υπενθυμίσουμε ότι η κρίση ξέσπασε με την ανάρτηση των δασικών χαρτών, καθώς «βαφτίστηκαν» ως δασικές και μεγάλος αριθμός χορτολιβαδικών ή άλλων εκτάσεων, γεγονός που «παγώνει» κάθε σχέδιο αξιοποίησής τους.
Γιατί όμως μας απασχολούν οι δασικοί χάρτες; «Μέσω των δασικών χαρτών, γίνεται μια συντονισμένη προσπάθεια της Πολιτείας, δια των κατά τόπους δασικών υπηρεσιών, να γίνει καταγραφή των διαχρονικών αλλαγών στις δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις της χώρας, ώστε να γίνει σαφές που εφαρμόζονται οι διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
Κατά την σύνταξη του δασικού χάρτη κάθε έκταση εξετάζεται και χαρακτηρίζεται ως προς την φυτοκάλυψή της και όχι ως προς το ιδιοκτησιακό της καθεστώς. Συγκεκριμένα εξετάζεται η φύση των εκτάσεων κατά το έτος 1945 (μέσω των αντίστοιχων αεροφωτογραφιών) και κατά την υφιστάμενη μορφή τους (πρακτικά χρησιμοποιήθηκαν ορθοφωτοχάρτες της ΕΚΧΑ, οι οποίοι παρήχθησαν από αεροφωτογραφίες που λήφθηκαν την περίοδο 2007-2009)” εξηγεί.
Το ιδιοκτησιακό καθεστώς και οι αναρτήσεις
Κάθε έκταση, όπως διευκρινίζει ο κ. Ηλιοδρομίτης, λαμβάνει έναν χαρακτηρισμό αποτελούμενο από δύο γράμματα, αναλόγως της μορφής της κατά το παρελθόν και σήμερα.
«Μια έκταση μπορεί να είναι «Δ» (Δάσος ή Δασική έκταση), «Χ» (χορτολιβαδική έκταση), «Α» (άλλης μορφής). Για παράδειγμα, μία έκταση με χαρακτηρισμό «ΑΔ» σημαίνει ότι είναι άλλης μορφής κατά το παρελθόν και Δάσος (ή δασική έκταση) σήμερα. Πρέπει να ληφθεί υπόψη, ότι υπάρχει άμεση σχέση του χαρακτηρισμού της γης με το ιδιοκτησιακό δικαίωμα επί αυτής» σημειώνει.
Στις πρόσφατες αναρτήσεις δασικών χαρτών υπήρξαν λάθη, με αποτέλεσμα χιλιάδες ιδιοκτήτες ανά την Ελλάδα να έχουν πάθει νευρική κρίση. Τι ακριβώς όμως, έχει συμβεί;
«Κατά την πρόσφατη ανάρτηση δασικού χάρτη, πολλοί πολίτες ήρθαν αντιμέτωποι με μια δυσάρεστη έκπληξη καθώς πολλές εκτάσεις έχουν χαρακτηρισθεί, αδικαιολόγητα, ως δασικές ή χορτολιβαδικές. Οι εκτάσεις οι οποίες χαρακτηρίζονται ως «ΔΔ», «ΔΑ», «ΑΔ» και «ΧΧ», «ΧΑ», «ΑΧ» είναι προβληματικές, επηρεάζοντας το ιδιοκτησιακό δικαίωμα του πολίτη διότι οι κατά τόπους δασικές υπηρεσίες τις διεκδικούν με βάση το τεκμήριο του Δημοσίου. Οι δασικές εκτάσεις δηλαδή, θεωρούνται δημόσιες, εκτός αν ο πολίτης αποδείξει το αντίθετο» τονίζει.
«Για ιδιοκτησίες οι οποίες βρίσκονται στις περιοχές εκτός των διατάξεων του αρ. 62 του Ν. 998/79 (περιοχές όπου δεν ισχύει το τεκμήριο του Δημοσίου), οι πολίτες να πρέπει να αποδείξουν την κυριότητά τους προ του 1885 ή τριακονταετία χρησικτησία προ του 1915. Για εκτάσεις εντός του άρθρου 62, οι πολίτες πρέπει να εγείρουν αγωγές κατά του Δημοσίου. Οι αγωγές αυτές πρέπει να τελεσιδικήσουν υπέρ τους και τότε μόνο πιστοποιείται το ιδιοκτησιακό τους δικαίωμα. Με απλά λόγια, οι ιδιοκτήτες γης, η οποία χαρακτηρίζεται είτε στο παρελθόν είτε σήμερα ως Δασική ή Χορτολιβαδική δεν μπορούν ούτε να την αξιοποιήσουν ούτε να προβούν σε οποιαδήποτε δικαιοπραξία (συμβόλαιο) λόγω του χαρακτήρα αυτής» σημειώνει ο Δρ. Αγρονόμος και Τοπογράφος.
Οι βελτιώσεις
Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε, πρόσφατα, το υπουργείο Περιβάλλοντος, η ύπαρξη ασπαλάθων και φρυγάνων σε μια έκταση (ανεξαρτήτως ξυλώδους ή μη κορμού) δεν θα επαρκεί ως μόνη προϋπόθεση για τον χαρακτηρισμό της ως δασικής.
Κατ’ επέκταση, οι εκτάσεις που στις παλιές αεροφωτογραφίες φαίνονται αγροτικές και σήμερα διαθέτουν φρύγανα ή ασπάλαθα δεν θα καταγράφονται στον δασικό χάρτη ως δασωμένες (ΑΔ), αλλά ως αγροτικές (ΑΑ) ή χορτολιβαδικές (ΑΧ).
Οι δρομολογούμενες βελτιώσεις, που αναμένεται να αποτελέσουν υπουργική απόφαση, «θα δώσουν διεξόδους στις περιπτώσεις των μεταβιβάσεων ακινήτων ή σε οποιαδήποτε αναπτυξιακή προσπάθεια σε εκτάσεις οι οποίες φέρουν τους παραπάνω χαρακτηρισμούς.
Το να εξαντλείται η αυστηρότητα των δασικών υπηρεσιών στο χαρακτηρισμό των εκτάσεων, οδηγεί σε αχρείαστα έξοδα τους πολίτες. Για το λόγο αυτό απαιτείται να υπάρξει τολμηρή νομοθέτηση, πάντοτε υπό την σύμφωνη γνώμη του ΣΤΕ, σε σχέση με τους δασωθέντες αγρούς και τις ιδιωτικές χορτολιβαδικές εκτάσεις. Μόνο έτσι θα ξεπεραστούν πολλά από τα σημερινά, χρονίζοντα για δεκαετίες, προβλήματα» σημειώνει ο κ. Ηλιοδρομίτης.
Δεδομένου ότι οι συγκεκριμένης κατηγορίας εκτάσεις εντοπίζονται κυρίως στην Κρήτη, τα Δωδεκάνησα, τις Κυκλάδες, τη Μάνη και το Βόρειο Αιγαίο, σημαντικό τμήμα των αντιδράσεων κατευνάζεται.
Οι ιδιοκτήτες αναμένουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες για το ζήτημα που έχει δημιουργηθεί και αφορά τα πρόδηλα σφάλματα, όπου το βάρος θα μετατοπιστεί στη Δημόσια Διοίκηση, και το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου. Το τελευταίο έχει φέρει στα πρόθυρα απόγνωση χιλιάδες ιδιοκτήτες σε Δωδεκάνησα, Κρήτη, Ιόνια Νησιά, Μάνη, Κύθηρα – Αντικύθηρα, Λέσβο, Σάμο και Χίο.
Η υπόθεση πάντως, έχει μέλλον, καθώς εκκρεμεί και η απόφαση του ΣτΕ για προσφυγές κατά της προηγούμενης αναθεώρησης των δασικών χαρτών, ενώ οι νέες «πυροσβεστικές» παρεμβάσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι είναι σύμφωνες με το Σύνταγμα, τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου.
Όσον αφορά την υποβολή αντίρρησης από τους πολίτες δεν είναι απαραίτητη τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, όπως εξηγεί ο κ. Ηλιοδρομίτης, δεδομένων των ανακοινώσεων του υπουργείου Περιβάλλοντος για εξάμηνη παράταση και μείωση του τέλους υποβολής αντιρρήσεων, αλλά και εν αναμονή πιθανών νέων νομοθετικών ρυθμίσεων.
